Troki to miasto położone w odległości 28 km na zachód od Wilna. Nazwa Troki podobno pochodzi od litewskiego „trakas”, czyli „przesieka”. Miasto na wodzie, ośrodek kulturalny, popularne centrum turystyczne, Troki są położone w cudownym kąciku przyrody wśród jezior. Miasto o bogatej przeszłości historycznej, owijane legendami, obecnie jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejsc na Litwie.
W średniowieczu Troki były stiolicą państwa litewskiego oraz jednym z najważniejszych centrów obronnych i politycznych. Po przeniesnieniu w 1323 roku stolicy do Wilna przez dlugi czas jeszcze pełniły funkcję rezydencji wielkich książąt litewskich. Zamki w Trokach stanowią najsłynniejszy architektoniczny zespół obronny na Litwie.
Troki. Największy zamek na Litwie, jedyny na wyspie
Zamek na wyspie odbudowano dopiero pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Dzisiaj jest największą twierdzą na Litwie i jedyną w Europie Wschodniej położoną na jeziornej wyspie. Gotycka warownia składa się z zamku górnego (z pałacem książęcym) i dolnego (dawniej były w nim pomieszczenia gospodarcze) otoczonych malowniczymi murami obronnymi. Jej wnętrza zajmuje muzeum historyczne, w którym można zobaczyć m.in. broń, zbroje rycerskie, porcelanę i inne przedmioty związane ze świetnością tego miejsca.
Zamek Witoldowy, choć najważniejszy w historii trzech zamków Trok, nie jest jednak ich jedyną atrakcją. Dbający o rozwój swej siedziby książę założył w niej szkołę, ufundował kościół i kazał zbudować kilka cerkwi. Spacerując po tej spokojnej miejscowości koniecznie trzeba wstąpić do kościoła farnego pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, w którym znajduje się słynący z cudów obraz Matki Boskiej Trockiej, oraz cerkwi Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy. W centrum warto zobaczyć XVII-wieczną kapliczkę św. Jana Nepomucena, a na drugim brzegu jeziora Galwa – majątek Zatrocze z parkiem, pięknymi dębami i zachowanymi budynkami dawnego zespołu pałacowego.
Troki. Uczciwi Karaimi z Krymu
Książę Witold osiedlił w Trokach kilkaset rodzin Karaimów. Sprowadzając ich z Krymu miał ku temu kilka powodów. Po pierwsze: ponieważ słynęli z uczciwości, utworzył z nich swoją straż przyboczną, po drugie – mieli mu służyć za pośredników w kontaktach z chanatem, a po trzecie – przyczynić się do rozwoju miasta: znali się na leczeniu, rzemiośle czy uprawie roli. Karaimowie dostali ziemie położone najbliżej zamku i obietnicę, że będą mogli zachować swoją tradycję, kulturę i religię. Ponieważ jest ona hermetyczna i nie dopuszcza neofitów – Karaimem nie można zostać, trzeba się nim urodzić – niemal niezmieniona przetrwała do dzisiaj. Z tego samego powodu ich społeczność robi się jednak coraz mniejsza: w całej Litwie zostało ich ok. 200-300.
Troki. Kim są tajemniczy Karaimowie?
Kim są tajemniczy Karaimowi? Spokrewnieni z ludami tureckimi, pierwotnie zamieszkiwali terytoria dzisiejszego Iraku, Iranu i Izraela nigdy nie tworząc własnego państwa. Wyróżnia ich przede wszystkim religia wyodrębniona w VIII w. z judaizmu: ponieważ opiera się ona jedynie na Starym Testamencie, odrzucając Nowy Testament, Koran, Talmud czy tradycję ustną, Karaimów czasem nazywa się „narodem jednej księgi”. Fundamentem wiary jest Dekalog, najważniejszym prorokiem – Mojżesz, a dniem świętym – sobota.
Troki. Kolorowe domy i tradycyjna kuchnia Karaimów
Miejsca zamieszkania Karaimów w Trokach przegapić nie sposób: ulicę Karaimską otaczają kolorowe drewniane domy ustawione do niej szczytami. Są żółte, zielone, błękitne, mają spadziste dachy i okolone białymi ramami okna. Zawsze są ich trzy: jedno dla Boga, jedno – dla gospodarza i jedno dla księcia Witolda w podzięce za sprowadzenie na te tereny. Przy tej ulicy jest też ich XVIII-wieczna świątynia z łamanym dachem z wieżyczką. Przez długie lata po II wojnie światowej była ona jedyną działającą kienesą w Europie.
Dla wielu turystów największą atrakcją są jednak restauracje serwujące tradycyjne dania kuchni karaimskiej opartej na baraninie i warzywach z bakłażanem na czele. Rzadko który wyjeżdża stąd nie próbując słynnych kibinów: to pieczone pierogi z kruchego ciasta nadziane siekaną baraniną.
